Er zijn dit jaar al ruim 30 keer meer thuisbatterijen verkocht dan in 2020. Het gaat om ‘maar’ 11.000 exemplaren, maar de galopperende groeicurve is opvallend.
Thuisbatterijen zijn interessant voor wie zonnepanelen heeft. Ze kunnen overtollig geproduceerde elektriciteit bewaren tot u die nodig hebt. Het voordeel is dat u de stroom niet eerst in het net moet injecteren om hem er nadien weer af te halen, want dat drijft de factuur de hoogte in.
De verkoop van thuisbatterijen wordt aangevuurd door meerdere factoren. Door een arrest van het Grondwettelijk Hof werd het systeem van de terugdraaiende teller voor eigenaars van zonnepanelen stopgezet. Dat heeft direct gevolgen voor wie al een digitale teller heeft: eind september ging het om 126.000 van de 600.000 gezinnen met zonnepanelen. Door het arrest ligt de waarde van de overtollige zonnestroom die in het net geïnjecteerd wordt zo’n vijf keer lager dan voordien.
Ook is er het vooruitzicht dat het grootste deel van de netvergoeding vanaf midden 2022 berekend wordt op basis van de pieken in het elektriciteitsverbruik. En zopas was er de steile klim van de stroomtarieven.
sluit
De boodschap is duidelijk: verbruik zo weinig mogelijk elektriciteit van het net en probeer zo veel mogelijk van uw zelf opgewekte stroom te verbruiken. Met die opdracht voor ogen komt u meteen bij de thuisbatterij terecht. Wat moet u daarover weten?
1 Welke thuisbatterij past bij mij?
De opslagcapaciteit van uw batterij moet in verhouding staan tot de omvang van uw zonnepanelen installatie. Het heeft geen zin om een batterij te installeren die u in één dag maar voor de helft opgeladen krijgt. U moet vooral bekijken hoeveel elektriciteit u gemiddeld kunt opslaan en niet wat uw zonnepanelen maximaal kunnen leveren. Dat maximum wordt alleen op lange en zonnige zomerdagen bereikt. Zulke uitzonderlijke dagen rechtvaardigen normaal de meerprijs voor een hogere opslagcapaciteit niet.
Stel dat op uw dak 13 zonnepanelen liggen die zo’n 3.400 kWh in een jaar produceren. Dat betekent een gemiddelde productie van ongeveer 9 kWh per dag. In dat geval volstaat een thuisbatterij van 6,6 kWh en moet u niet grijpen naar een batterij van 9,8 kWh.
‘Behalve opslagcapaciteit is binnenkort ook het vermogen om pieken te vermijden belangrijk’, zegt Pieter Gysel, partner accountmanager innovatie bij de energieleverancier Eneco. Peak shaving betekent dat je je batterij inzet als je veel stroom verbruikt. Zo vermijd je dat je veel elektriciteit van het net haalt en bijgevolg op basis van die pieken een hogere netvergoeding moet betalen. Peak shaving kan handmatig, maar intussen is er software voor, zegt Gysel. ‘Je kan al redelijk eenvoudig switchen tussen optimalisatie algoritmen.’
2 Verdien ik de investering in een thuisbatterij terug?
Het goede nieuws is dat de aankoopprijzen van thuisbatterijen gedaald zijn. Tot voor enkele jaren waren er alleen maar dure batterijen met een hoge opslagcapaciteit op de markt. Daarvoor moest u 7.000 tot 10.000 euro neertellen. Intussen zijn er ook batterijen van 6 kWh die zo’n 4.500 euro kosten.
‘Veel batterijfabrikanten werken met kleinere modules die eenvoudig uitgebreid kunnen worden’, zegt Gysel. ‘Dat begint bij 5kWh en gaat tot zelfs 20kWh. Bij Eneco zijn we fan van de kleinere thuisbatterij module van 2,28kWh, waarvan je er maximaal vier kan inzetten in dezelfde configuratie. Dan heb je 9,12kWh. Dat is ruimschoots voldoende voor een typische particuliere zonne-installatie.’
Om de terugverdientijd van uw batterijen te berekenen moet u rekening houden met de premie die de Vlaamse overheid sinds 2019 op tafel legt. Momenteel bedraagt die 300 euro per kilowattuur (kWh) voor de eerste 6 kWh. Voor een installatie van 6 kWh krijgt u dus een premie van 1.800 euro. Dan betaalt u nog 2.700 euro uit eigen zak voor een batterij van 4.500 euro. Dat brengt de terugverdientijd op acht jaar. De komende jaren gaat die premie wel gradueel naar beneden. In 2022 krijgt u nog 225 euro tot 4 kWh en 187,5 euro van 4 tot 6 kWh.
‘Wij bieden een batterij van 4,56 kWh aan die na aftrek van de Vlaamse premie nog 2.334 euro kost en waarmee je zo’n 300 euro per jaar extra bespaart’, zegt Gysel. ‘De terugverdientijd is nog geen acht jaar.’
Wie een batterij samen met zonnepanelen installeert, komt doorgaans nog goedkoper uit, omdat dan meteen omvormers worden gebruikt die passen bij thuisbatterijen. De omvormers die alleen voor zonnepanelen bedoeld zijn, zetten gelijkstroom om in wisselstroom en sturen die van de stroominstallatie van het huis naar het net of naar een batterij. De omvormer van uw zonnepanelen werkt maar in één richting. Maar uw batterij moet kunnen op- en ontladen, wat betekent dat u een extra omvormer nodig hebt.
Wie een batterij samen met zonnepanelen installeert, komt meestal goedkoper uit dan bij een aparte plaatsing. Dan wordt meteen de juiste omvormer gezet.
Als de batterij samen met de zonnepanelen wordt geïnstalleerd, kunt u gaan voor een gecombineerde omvormer die zowel voor de zonnepanelen als voor de batterij werkt. ‘De meerprijs voor één batterijmodule bij de installatie van zonnepanelen is slechts 1.250 euro’, zegt Gysel. ‘Daar gaat dan nog een Vlaamse premie van 687 euro af. Die batterij levert je ongeveer 200 euro per jaar op, wat de terugverdientijd erg kort maakt.’
3 Kan ik een thuisbatterij gebruiken om verbruikspieken af te toppen?
Binnenkort wordt het belangrijk om hoge verbruikspieken te vermijden. Op 1 juli 2022 wordt het capaciteitstarief ingevoerd: dan wordt voor 80 procent van de netkosten rekening gehouden met uw piekverbruik en voor 20 procent met uw totale verbruik. Op dit ogenblik worden de netkosten alleen berekend op basis van de hoeveelheid stroom die u afneemt.
Het gevolg is dat u meer zult betalen als u toestellen die veel stroom slurpen tegelijk gebruikt. De digitale meter registreert uw verbruik per kwartier. Het kwartier met het hoogste verbruik per maand - de maandpiek - wordt de basis van uw factuur. De distributienet beheerder maakt over een periode van een jaar een gemiddelde van die maandpieken.
Eigenaars van zonnepanelen hadden normaal lagere netkosten dan gezinnen zonder zonnepanelen, omdat ze minder elektriciteit van het net halen. Maar bij het capaciteitstarief riskeren zonnepanelen eigenaars meer te moeten betalen. Ze verbruiken in totaal minder van het net, maar kennen normaal dezelfde pieken als consumenten zonder zonnepanelen.
Vaak produceren zonnepanelen wel voldoende elektriciteit om piekmomenten op te vangen. Maar niet-gebruikte productie verdwijnt op het net en moet er nadien weer worden afgehaald. De oplossing die doorgaans wordt aangedragen: spreid het elektriciteitsverbruik beter door de dag. Dat is voor een deel mogelijk, maar het werkt een groot deel van de overtollige elektriciteit niet weg.
De overtollige stroom opslaan om hem op piekmomenten te gebruiken lijkt dan een goed idee. Maar u zal nog altijd doordacht uw elektrische apparaten moeten gebruiken. Met een volgeladen batterij van 6,6 kWh kunt u ’s avonds een wasmachine en daarna een droogkast laten draaien. De eerste verbruikt 2,3 kWh per beurt en de tweede 3 kWh per beurt. Naar televisie kijken en een maaltijd opwarmen kunnen tegelijk ook nog, want die toestellen verbruiken weinig meer dan 0,1 kWh.
Als je elektrisch verwarmt met een warmtepomp, is de meerwaarde van een thuisbatterij vaak heel beperkt.
Maar niet alle stroom die in de batterij zit, kunt u tegelijk aanspreken. Als uw batterij van 6,6 kWh een piekvermogen van 3,5 kW heeft en uw wasmachine en droogkast staan tegelijk op met een gezamenlijk verbruik van 5,3 kWh, dan kan de batterij dat niet volledig trekken. Ze zal de eerste 3,5 kW aan vermogen leveren en het resterende vermogen zal via het net worden aangeleverd.
Het succes van het samenspel tussen uw thuisbatterij en uw elektrische toestellen moet komen van de slimme aansturing van de batterij en de toestellen. ‘Onze klanten zijn geen voltijdse energiemanagers van hun huis’, zegt Mark Van Hamme, de woordvoerder van Eneco. ‘Energieleveranciers moeten meer optreden als energieregisseurs en zo klanten ontzorgen en meerwaarde bieden. De taken in de achtergrond dienen dus te worden geautomatiseerd en geoptimaliseerd.’
4 Heeft de combinatie van een thuisbatterij met een warmtepomp zin?
Nu de klimaatbeslissingen van de overheid ons naar warmtepompen duwen, is de vraag hoe we het energieverbruik van die elektrische verwarming kunnen beheren en beheersen. Van Hamme tempert het enthousiasme: ‘De combinatie van zonnepanelen met een thuisbatterij kan in veel situaties interessant zijn, maar de meerwaarde van de thuisbatterij bij elektrisch verwarmen is vaak heel beperkt. De reden is simpel: uw grootste vraag situeert zich in de winter en de opwekking van stroom beperkt zich in ruime mate tot de zomer.’
Een berekening van Eneco ter voorbeeld. Een zonnepaneel installatie van 4 kilowattpiek (kWp) kan in januari zo’n 3 kWh per dag produceren. Voor een warmtepomp gaat de energieleverancier in die maand uit van 4,3 kWh verbruik in de ochtendpiek tussen 7 en 9 uur en van 4 kWh in de avondpiek tussen 17 en 19 uur.
‘Wij bieden een batterij van 4,56 kWh aan die na aftrek van de Vlaamse premie nog 2.334 euro kost en waarmee je zo’n 300 euro per jaar bespaart’, zegt Eneco. ‘De terugverdientijd is nog geen acht jaar.’
Het is meteen duidelijk dat het niet mogelijk is met die dagproductie de warmtepieken volledig weg te werken als u een thuisbatterij hebt. Wat wel kan, is het piekvermogen voor een deel en gespreid naar beneden halen, om aan peak shaving te doen.
Met 3 kWh per dag, verspreid over de zes piekuren, levert dat een peak shaving van 0,5kW/u op. Als je dat in alle koudere maanden van november tot maart kan doen, levert dat een bescheiden voordeel van 9 euro per jaar op.
Comments