Wanneer uw zonnepaneleninstallatie op zonnige dagen veel stroom produceert, bestaat de kans dat het systeem tijdelijk uitvalt. Netbeheerder Fluvius werkt volop aan een oplossing. Tot dan komt u in aanmerking voor een compensatievergoeding.
Alle experts zijn het erover eens: wie er de centen voor heeft, doet er goed aan om in zonnepanelen te investeren. Niet alleen omdat ze een duurzaam alternatief vormen voor fossiele brandstoffen, maar ook omdat ze u geld besparen en zelfs opbrengen. Want elk zelfgeproduceerd kilowattuur dat u niet gebruikt en opslaat in uw thuisbatterij, vloeit naar het net en geeft recht op een terugleveringsvergoeding. Ook al is die een pak lager dan de afnameprijs, ze kan u een mooi bedrag opleveren.
Het effectieve rendement van uw zonnepanelen is niet enkel afhankelijk van het aantal uren zonneschijn, maar ook van het type van de panelen, de oriëntatie en de hellingsgraad van het dak, en de schaduw van gebouwen en bomen in de buurt. Ook de evolutie van de stroomprijzen is een bepalende factor. De terugverdientijd van een gemiddelde installatie ligt vandaag doorgaans tussen 5 en 7,5 jaar, afhankelijk van de grootte.
Uw investering is dus relatief snel terugbetaald. En zodra dat het geval is, maakt u pas écht winst. Er geldt wel een belangrijke voorwaarde: uw installatie moet werken zoals het hoort. Een goede opvolging is dan ook noodzakelijk. Want alleen via een continue monitoring kunt u eventuele fouten of een slechte werking van uw systeem identificeren, en zo een maximaal energetisch en financieel rendement behalen en behouden.
Opvolging via een app
Gelukkig kunt u de prestaties van uw zonnepanelen meestal op de voet volgen via de applicatie die werd meegeleverd bij de installatie. Afhankelijk van welke tool u precies gebruikt, krijgt u zo in principe een quasi realtime-overzicht van alle energiestromen (productie en verbruik), alsook van het rendement.
In principe waarschuwt zo’n app u ook wanneer zich een storing voordoet. En dat blijkt steeds vaker te gebeuren, blijkt uit een rondvraag bij eigenaars en installateurs van zonnepanelen. “De problemen situeren zich het vaakst in landelijke gebieden waar veel zonnepaneleninstallaties zijn”, klinkt het. “Wanneer die op zonnige dagen veel stroom produceren, kan die energie niet altijd afvloeien naar het elektriciteitsnet. Vooral bovengrondse kabels blijken daar niet op voorzien te zijn. En hoe verder je woning van een elektriciteitscabine gelegen is, hoe groter de kans op problemen.”
Omdat het elektriciteitsnet al die overtollige energie niet kan slikken, treedt een automatische beveiliging in werking. De veiligheidsmodus zorgt er dan voor dat de omvormer (die de gelijkstroom van de zonnepanelen omzet in wisselstroom) uitvalt, zodat er tijdelijk geen stroom meer wordt geproduceerd en daardoor het elektriciteitsnet beschermd wordt. Op dat moment maakt de monitoringapp van de installatie daar een melding van.
Meer klachten bij veel zon
“Het is wel heel ironisch dat je zonnepaneleninstallatie uitvalt net wanneer er veel zon is”, stelt Andy, een Limburgse ondernemer die eind vorig jaar panelen op het dak van zijn privéwoning liet plaatsen. “Op zonnige dagen zie ik soms meerdere errorboodschappen in de app. ‘Langetermijnlimiet voor netspanning overschreden’ lees ik dan. Ik nam contact op met mijn installateur, en die vertelde me dat hij tegenwoordig wel meer gelijkaardige klachten van klanten krijgt.”
Andy’s installateur raadde hem aan het probleem aan te kaarten bij de netbeheerder Fluvius. “Een medewerker van de klantendienst bevestigde daar dat het aantal klachten over uitvallende omvormers de afgelopen weken sterk was gestegen”, zegt hij. “Jammer dat burgers volop in de richting van duurzame energie worden geduwd, terwijl de infrastructuur daar nog niet echt op is afgestemd. Het is een beetje zoals met elektrisch rijden: we worden daartoe nu al verplicht, maar eigenlijk zijn er nog veel te weinig laadmogelijkheden.”
Intussen werkt Fluvius volop aan het probleem. “Voor de komende tien jaar plannen we 4 miljard euro aan extra investeringen in heel Vlaanderen”, zegt woordvoerder Björn Verdoodt. “We willen onze distributienetten zo extra voorbereiden op alle uitdagingen die in het licht van de energietransitie op ons afkomen. Dat moet ook de problematiek van de uitvallende omvormers bij zonnepanelen ten goede komen.”
Wat moet u zelf doen?
Heeft u zonnepanelen? Belangrijk is om regelmatig de status van uw installatie te checken. Mogelijk verstuurt de bijbehorende applicatie geen pushberichten, maar dient u zelf in het overzicht met servicemeldingen naar foutboodschappen op zoek te gaan. Doe dat zeker op zonnige dagen. Stelt u vast dat uw omvormer zichzelf inderdaad automatisch uitschakelt? Op de website van Fluvius vindt u dan instructies om eigenhandig de zogeheten spanningsval van uw installatie te controleren.
Het lijkt ons echter verstandiger om meteen uw installateur te contacteren. Wanneer die kan bevestigen dat het probleem niet aan uw binneninstallatie ligt, meldt u de storing aan de netbeheerder (dat kan de klok rond op 078/35.35.00). Volgens de website van Fluvius komt een technicus binnen de tien werkdagen na de melding langs om de nodige metingen te doen. Bij Andy stond die al na drie dagen aan de deur, na een telefonische bevestiging.
“Binnen de maand na ons bezoek krijg je meer uitleg over de oplossing en binnen welke termijn die mogelijk is”, klinkt het bij Fluvius. “Kunnen we het probleem wegwerken met een kleine operationele ingreep aan het elektriciteitsnet, dan doen we dat binnen de dertig dagen na ons eerste bezoek. Mogelijk moet het net versterkt of uitgebreid worden. Daarvoor hebben we ongeveer vier maanden nodig. We zijn er ons van bewust dat dat een lange periode is, maar we hebben die tijd nodig om het probleem structureel aan te pakken.”
De kans bestaat echter ook dat Fluvius een nieuwe distributiecabine dient te plaatsen. “Ons doel is dan om dat binnen één tot twee jaar te realiseren. Dat is lang, maar er komt dan ook heel wat bij kijken. Voor de constructie van zo’n cabine moeten we bijvoorbeeld eerst een geschikt stuk grond zien te vinden. Nadien is het wachten op de vereiste vergunningen om ze effectief te mogen plaatsen.”
Recht op een vergoeding
Kan Fluvius het probleem van uw uitvallende omvormer niet oplossen binnen de dertig dagen na uw melding van de storing? Dan komt u automatisch in aanmerking voor een jaarlijkse forfaitaire compensatievergoeding. Die bedroeg vorig jaar 7,5 euro per kilovoltampère omvormervermogen. Een gemiddelde installatie gaf recht op pakweg 30 euro, maar voor een groter formaat kon die oplopen tot 75 euro. De forfaitaire compensatie voor 2023 (die wordt uitbetaald in november) is nog niet bekend. Het exacte bedrag wordt bepaald door de overheid.
Heeft u nog recht op groenestroomcertificaten, dan krijgt u daarvoor zelfs nog een bijkomende compensatievergoeding. Die wordt bepaald op basis van het verlies, de waarde van de certificaten en de grootte van de omvormer. Ze kan enkele tientallen tot meer dan honderd euro bedragen.
Of de forfaitaire vergoedingen voldoende zijn om het verlies aan rendement van uw zonnepaneleninstallatie op zonnige dagen te kunnen compenseren, valt moeilijk te zeggen. Dat hangt onder meer samen met het aantal zonnepanelen, het type omvormer en de reële toestand van het elektriciteitsnet in uw buurt.